Kuzey Afrikada yer alan bir kıyı ülkesi olan Tunus; Batıda Cezayir, güneydoğuda Libya, doğuda ve kuzeyde Akdeniz ile çevrilidir. Tunus, Akdeniz bölgesinin orta kesiminde, karşısında bulunduğu İtalya Yarımadası ve Sicilya Adası ile birlikte, Doğu ve Batı Akdeniz’i birleştiren ve ayıran bir boğaz meydana getirmesi yanında, Sardunya Adasından 200 km, Sicilya Adasından 140 km uzaklıkta bulunan Tunus, Avrupa ve Afrika kıtaları arasında bağlantıyı kolaylaştırmaktadır
Tunus, Akdeniz bölgesinin orta kesiminde, karşısında bulunduğu İtalya Yarımadası ve Sicilya Adası ile birlikte, Doğu ve Batı Akdenizi birleştiren ve ayıran bir boğaz meydana getirir Sardunya Adasından 200 km, Sicilya Adasından 140 km uzaklıkta bulunan Tunus, Avrupa ve Afrika kıtaları arasında bağlantıyı kolaylaştırır. Güneyden kuzeye genişliği 756 km, batıdan doğuya ise 351 km dir. Kıyılarının uzunluğu 1200 km’dir. Tunus, gerek Akdeniz ve Kuzey Afrika hâkimiyeti ve gerekse Avrupa’nın Afrika ile olan münâsebetleri bakımından büyük bir stratejik öneme sâhiptir. Tunus’un coğrafi konumu göçebe Berberilerden sonra, daha çok deniz yoluyla gelen çeşitli etnik toplulukların ülkeye yerleşmesinde en büyük faktör olmuştur.M.Ö. 1000 yılından îtibâren Fenikeliler, Tunus’ta ticâret merkezleri kurmaya başladılar. M.Ö. 5. yüzyıl sonlarında Fenikeliler Tunus’a gelip yerleştiler ve burada Kartaca Cumhûriyetini kurdular. Tunus, daha sonra batıdan gelen Vandalların, 6. yüzyılda da Bizanslıların hâkimiyeti altına geçti.
GEZİLECEK YERLER
Tunus gezilecek yerleri 3 ana bölümde incelemek mümkün. Bunlar: Tarihi dokunun en güzel yaşandığı şehrin eski yerleşim yeri olan Medina, Fransızlar tarafından şehrin yeni yerleşimi olarak yapılan Ville Nouvelle Bölgesi ve Sidi Bou Said ve Kartaca gibi yerlerin bulunduğu şehir dışındaki gezilecek yerler arasında bulunmaktadır.
ZAYTUNA CAMİ
Zaytuna Cami (Zaytouna Mosque) Tunus’daki en eski cami olup Tunus gezilecek yerler listesinin en önemli gezi noktası. Müslümanlara ziyarete açık olan cami 9 giriş ile 5000 metre karelik alanı kaplıyor.
SİDİ BOU SAİD
Tunus gezilecek yerler listesinin bir diğer önemli durağı Sidi Bou Said. Tunus merkezden 20 km uzaklıkta, kuzeyde bulunan bu şirin kasaba son zamanların en turistik gezi noktaları arasında yer almakta.
KARTACA
Kartaca, Tunus gezilecek yerler listesinde 3.sırada. MÖ 814 yılında, Tunus yarımadasında kurulmuş olan bir Fenike kolonisi olan Kartaca Tunus merkeze yaklaşık 15-20 km uzaklıkta bulunuyor.
BARDO MÜZESİ
Tunus gezilecek yerler listesindeki şüphesiz en önemli gezi noktalarından biri dünyaca ünlü mozaik müzesi Bardo. Bardo Müzesi’nin bu kadar popüler olmasının sebebi müzenin geçen yıla kadar dünyanın en büyük mozaik müzesi olması.
AVENUE HABİB BOURGUİBA
Tunus’un yeni yüzü olan Ville Nouvelle (New Town)’un merkezi olan Habib Bourguiba Bulvarı bir diğer önemli yer.
TUNUS MUTFAĞI’NIN KARAKTERİSTİK TATLARI
Tunus mutfağında adı bize hiç de yabancı olmayan “kuskus” en bilinen yemeklerdendir. Türk Mutfağı’nda alışılageldik kuskus yemeği hazırlamanın çok dışında bir tarifle hazırlanan kuskus, ızgara ya da tavada hazırlanmış bir çeşit baharatlı sosis olan Merguez ile birlikte de tüketilebilir. Tunus Mutfağı’nda adını sıkça duyacağınız “Harissa” acı ve bol baharatlı yemek seven Tunuslular için hemen her yemeği lezzetlendiren özel bir sostur. Kurutulmuş kırmızıbiber, sarımsak ve baharatlarla hazırlanan Harissa’nın acısını zeytinyağı ile incelterek damak tadınıza göre ayarlayabilmeniz de mümkün. Zeytinyağı da Tunus Mutfağında diğer tüm tipik Akdeniz ülkelerinde olduğu gibi önem taşır. Yemeklerin bir kısmı zeytinyağı ile hazırlanırken, tıpkı Türk Mutfağı’ndaki meze kültürü gibi Tunus Mutfağı’nda da zeytinyağı ile hazırlanmış soğuk ve sıcak iştah açıcılar vardır. Özellikle festival zamanları Tunus Mutfağı farklı tatlarla hareketlenir. Bu tatlardan biri de deve etidir. Kapaklı güveçlerde, birkaç hafta toprak altında dinlendirilen deve eti ile hazırlanan yemekler Tunus Mutfağı’na has lezzetlerdendir. Tunus Mutfağı’nın çok sevilen lezzetlerinden bir diğeri de Ojja’dır. Çırpılmış yumurta, domates, yeşilbiber, kuzu veya koyun eti ve harissa sosu ile hazırlanan Ojja bol baharatlı, acısı yüksek bir tattır. Ekmek Tunus Mutfağının vazgeçilmezidir. Hemen her bölgeye özel, karakteristik ekmek çeşitleri vardır. Tunus Mutfağı’nda badem ve hurma da özel yer tutar. Badem ve hurma ile hazırlanan kurabiye ve tatlıları çok lezzetlidir. Yemeklerin ardından naneli yeşil çay ile bu tatlı ve kurabiyelerin tüketilmesi ile bir diğer Tunus âdetidir.
ÜÇ BÖLGEYE AYRILMAKTA
Tunus, fizikî yapısı itibâriyle üç bölgeye ayrılır. Kuzey bölgesi, Sâhil bölgesi ve Güney bölgesi. Kuzey bölgesi, Atlas Dağlarının Akdeniz kıyısı boyunca uzanımı olan iki dağ şeridinin bulunduğu bölgedir. Bunların arasında Mecarda Vâdisi bulunmaktadır. Bölge nâdiren 1000 m’yi aşan yüksekliklere sâhip olmasına rağmen dağlık olarak nitelendirilebilir. Ülkenin en yüksek noktaları olan Eş-Şenebî (1544 m) ve Zaguon (1295 m) dağları bu bölgede yer alır. Sâhil bölgesi, ülkenin Tunus şehri güneyindeki kıyı bölgesini içine alan Suse, Sifakis ve Kayrevan şehirlerinin bulunduğu bölgedir. Bu bölge kuzey bölgeden Dorsal Dağı ile ayrılır. Bölge yumuşak tepeleri, geniş ovaları ve plajları ile meşhurdur. Güney bölgesi 34’üncü enlem dâiresinden güneye geçince Gabes Körfezinin çerçevelediği geniş Cafara ve Nefta ovalarından ve Büyük Sahraya ulaşan düzlük arâzilerden meydana gelir. Buraya step ve çöl bölgesi de denilmektedir. Rakım 200 m’nin altındadır. Yaklaşık 1200 km uzunluğundaki Tunus kıyıları genelde düzdür. Gabes Körfezinde gelgit olayı oldukça önemlidir. Deniz yükselmesi iki metreyi bulur. Akdeniz’de en yüksek gelgit olayı burada olur. Ülkenin önemli nehirleri Mecorda ve Miliare’dir.
AKDENİZ İKLİMİ ETKİN
Tunus’ta bâriz bir şekilde Akdeniz iklimi hüküm sürer. Yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve bölgeye göre az veya çok yağışlıdır. Yağmurlar sonbahar ortasında başlar ve ilkbaharın ortasına kadar devam eder. Güneye inildikçe yağmurlar azalır ve iklim düzensizleşir. Kışın sıcaklık 0°C altına düşmez. Yazın 40°C’ye kadar çıkar. Sıcaklık denizin etkisine bağlı olarak değişir ve kıyılar iç kesimlere göre daha serindir. Kuzeyde yıllık yağış ortalaması 610 mm civarındadır. Tunus ve Bizerte çevresindeyse 500 mm dolaylarındadır. Yağışlar düzensiz olup, seneden seneye farklılık gösterir.
FOSFAT, DEMİR, PETROL, KURŞUN VE ÇİNKO
Tunus’un % 43’ü bozkır ve çöl, % 6’sı ormanlarla kaplıdır. Çok yağmur alan yerlerde ormanlar yer alır. Vâdiler çok münbit olup, her çeşit mahsûl yetişir. Kuzeyde 900.000 hektarlık meşe ve çam ormanları bulunur. Güneyde sıcağa dayanıklı cinsten bitkiler yer alır. Tunus’ta yabânî hayvanlar olarak en çok yaban domuzu ve dağkeçisi bulunur. Tunus’un önemli yeraltı zenginlikleri fosfat, demir, petrol, kurşun ve çinkodur. Ülkedeki fosfat yatakları, Afrika’nın en büyük rezerv noktalarındadır. Petrol rezervleri bakımından kıta ülkeleri arasında beşinci sırayı, doğal gaz kaynakları bakımından ise dördüncü sırayı alır.
YEREL DİL ARAPÇA
Tunus nüfûsu, ülkenin yerlileri olan Berberîlerle Arapların karışımından ortaya çıkmıştır. Ayrıca safkan Berberîlerle, Araplar da sayıca önemlidir. Bağımsızlıktan sonra giderek azalan Fransızlar 60.000 civârındadır. Tunus’ta Türk asıllı âileler mevcut olup, Türk soylu olmak burada iftihar vesilesidir. Tunus halkı ırkçı değildir. Halkın % 98’i Müslüman olup, geri kalanını Hristiyan ve Yahûdîler teşkil edir. Müslüman halkın hemen hemen hepsi sünnîdir. Çoğunluğu Malikî mezhebindedir. Tunus’ta Arapça konuşulur. Fransız işgâli çok sürdüğü için Fransızca bilenlerin sayısı da çoktur. Gazete ve dergilerin yarısı, Radyo ve TV’nin birer kanalları Fransızca yayın yapmaktadır. Nüfûsun yaklaşık % 70’i kuzeyde yaşamakta. Nüfus dağılışı çok düzensizdir ve tarım kaynaklarına bağlıdır. Nüfus yoğunluğunun kilometrekare başına 70 kişiden çok olduğu Mecerda ovaları ve Tunus bölgesi ve kıyılar en kalabalık kesimlerdir.
TARIMA DAYALI BİR EKONOMİ
Tunus ekonomisi genel olarak tarıma dayanmakta olup, toplam nüfûsun % 50 ilâ 60’ı bu sektörde çalışmaktadır. Buğday, arpa, zeytin, nârenciye, meyve, sebze ve hurma başlıca tarım ürünleridir. Koyun, keçi, sığır ve kümes hayvanları yetiştirilen başlıca hayvanlardır. Son yıllarda balıkcılık önemli bir gelir kaynağı hâlini almıştır. Turizm mâdencilik, yiyecek, konserve, tekstil, hafif sanâyi malları ve sun’î gübre ana sanâyi kollarıdır. Ülkede tarım ürünlerine dayalı sanâyi kollarının geliştirilmesine çalışılmaktadır. Yerli hammaddelerden fosfatın bütün işlenme safhalarının Tunus’ta gerçekleştirilmesi için büyük çaba harcanmaktadır. Tunus mâdenlerini işleyecek kadar yeterli sayıda tesise sâhip değildir. Gerek istihdam ve gerekse ihrâcat imkânlarının artması için îmâlât sanâyiine büyük önem verilmektedir. Tunus’un ithâl ettiği belli başlı mallar, sanâyi malları, tarım âletleri, tüketim, yiyecek, giyecek ve enerji malzemeleridir. Fosfat, petrol, zeytinyağı, nârenciye, demir cevheri, balık ve tekstil ana ihraç mallarıdır. Tunus en çok Fransa, İtalya, Birleşik Almanya ve ABD ile ticâret yapar. Kuveyt, Suudi Arabistan, ABD, Kanada ve BirleşikAlmanya yardım aldığı başlıca ülkeler arasındadır. Tunus’ta karayollarının uzunluğu 17.220 km, demiryolları ise 2189 km’dir. Ülkede dört ana liman olan Tunus, Bizerte, Sousse ve Sefakis’a ilâve olarak çok sayıda ikinci derecede liman vardır. Tunus yakınındaki El-Auina Havaalanı büyük, milletlerarası bir havaalanıdır. İç havayolları Tunus’un belli başlı şehir merkezlerini birbirine bağlar.
