Tarıma bütünsel yaklaşımı, çevre duyarlılığı ve uzman ekibi ile en son teknoloji ürünleri çiftçilere ulaştırarak etkin ve akıllı tarım yapmaları konusunda destek veren Jain Sulama Sistemleri yetkileri ile Beşiktaş’taki ofisinde bir söyleşi gerçekleştirdik.
Çiftçilerin yüksek verim ve kazanç elde etmelerini şirket politikası haline getirdiklerini belirten Jain Sulama Sistemleri Pazarlama Uzmanı Mehmet Akparlak, yeni yılda 1 milyon çiftçiye ulaşmayı hedeflediklerini ve Türkiye’deki tarım arazilerinin doğru sulandığında yüzde 50 tasarruf sağlanacağını bildirdi. Hindistanlı çiftçi bir aileden gelen Bhavarlal Jain tarafından 1963 yılında kurulan firmanın sulama konusundaki tecrübelerini sizlere aktarmaya çalıştık.
Öncelikle Jaın Sulama Sistemleri’nin kuluşu ve bugünlere gelişi hakkında bilgi verir misiniz?
Dünyanın en büyük mikro sulama firması olarak toplam 76 ülkede 16 adet üretim tesisimiz ve 64 ofisimiz var. 44 yıldır tarım sektörüne katma değer sağlamaktayız. Tipik bir mikro sulama firması değiliz. Çiftçi bir aile olarak adım attığımız tarım sektörünün bugün pek çok alanında faaliyet göstermekteyiz. Yıllar içinde, önce teknolojik sulama ürünleri üretip satmaya, sulama projeleri geliştirmeye başladık, sonraları, çiftçilerin yetiştirdiği ürünleri satın alıp, meyve suyu üretimine ve pazarlamasına girdik. Tarım sektörü içinde bu denli farklı şapkalar giydiğimiz içindir ki çok yönlü bakış açısına sahibiz ve tarımın pek çok alanında “uzman” olarak algılanıyoruz. Eğitimlere önem veriyoruz. Yeni yılda 1 milyon çiftçiye ulaşmayı hedefliyoruz. Çözüm ortaklarımız ile birlikte sulama eğitimleri yapıyoruz. Türkiye’deki tarım arazileri doğru sulandığı zaman yüzde 50 tasarruf sağlanıyor. Su kaynaklarında yüzde 40, enerji işçilikte de yüzde 40 tasarruf sağlanıyor. Bu veriler ülke ekonomisini ciddi bakımdan etkiliyor.
Sulama sistemlerindeki ürün gruplarından bahseder misiniz? Satışa sunulan toplam ürün sayısı nedir?
Damla sulama boruları, yağmurlama boruları, sprinkler (yağmurlama sulama), vana ve filtreler, ek parçalar, otomasyon ve pivot sulama sistemlerinden geniş bir ürün grubumuz mevcut. Bitkiyi kökünden besleyerek suyu ziyan etmeyen damla sulama sistemleri dünyanın her yerinde kullanılıyor. Yağmurlama sulamada dünyada bir numarayız. Jain Hindistan’da yağmurlama sulamada araştırmalar yapan bir firmayı satın aldı. Performans ve su dağılımında yüzde 98 başarıya ulaşılmış durumda. Valley pivot sistemleri distribütörlüğü yapıyoruz. Sıfır insan gücü ile 400 metre yarıçapta sulama yapılabiliyor. Uzaktan kumanda edilebiliyor. Sulama programlarına yönelik çalışmalarımız mevcut. Zamanlama ve peyzaj çalışmalarında kullanılıyor.
Pazara yenilikçi bir ürün girecek mi?
Sprinkler üzerinde ki “SD” patentli ürünümüz ile suyu yüzde 98 homojen bir sulama sağlayarak dağıtabiliyoruz. Drip kit ile 250 ila 500 metrekare ev ve bahçelerde modern sulama ile verimli ürünler yetiştirirken, sudan tasarruf edebilirsiniz.
Damla sulamanın öneminden bahseder misiniz?
Türkiye’de yeraltı su kaynaklarının yüzde 75’i sulamada, yüzde 15’i evlerde, kalanı ise sanayide kullanılıyor. Modern sulama kullanarak yüzde 40 oranında bir tasarruf sağlanıyor. Zaman ve enerji maliyetlerinizde düşüyor. Bitkiyi de bir insan gibi olduğunu düşünürsek, fazla su şişirir, az su verirseniz süzülür. Bitkilerde aynı insan gibi tepki verir. Yapılan vahşi sulamada, su topraktaki mineralleri de alıp bitki köküne bir fayda vermeden yeraltına iner. Burada verim alabilmek için kararında su vermek gerekiyor. Damla sulama bitki köküne sulama yaptığı için bitkinin gelişiminde üstün performanslar sağlıyor. Türkiye’de mısır ortalaması 1400 ila 1600 kilogram civarında seyrederken, damla sulama ile 2 bin ila 2 bin 100 kilogram seviyelerine çıkabiliyor. Büyük arazilerin sulanmasında ise pivot sulama sistemlerini tavsiye ediyoruz. 50 ve 100 dekar arazilerin üzerinde kullanılan bir sistem. Bu sistemde de ciddi su tasarrufu ile işçilik ve enerji tasarrufu sağlanıyor. Tarımsal üretimin en önemli koşullarından biri bitki için gerekli suyun, istenildiği zaman ve miktarda sağlanmasıdır. Türkiye de tarımın verimliliğini sınırlayan faktör su ve sulamadır. Dünyanın en verimli tohumu, kaliteli gübre ve zirai ilaç kullanılıyor, fakat verim düşük, bunun temelinde su ve sulama yatıyor. Çiftçiler kendi kazançlarını arttırmak için bu sisteme geçmeleri gerekiyor. Türkiye’deki sulama şekilleri 1. Salma sulama %75 2. Yağmurlama sulama %16 3. Pivot sulama %1 4. Mini sprink %1 5. Damla sulama %7
Bayileriniz ile ilgili yaptığınız çalışmalardan bahseder misiniz?
Şirketimizin yürüttüğü politikaların başında çiftçi eğitimleri geliyor. Malın ticari olarak satışının ardından bilgilendirme yapılması gerekiyor. Bayilerimiz ile beraber daha çok çiftçiyi modern sulamaya taşımak ve bilinçlendirmek, fuarlar, etkinlik ve toplantılarla verimi ve tasarrufu arttırmayı hedefliyoruz. Bizim bayilerden istediğimiz en önemli konu çiftçinin uygulamadaki hatalarını gidermeleridir. Çiftçilerimiz modern sulamaya geçtiklerinde sadece kulaktan dolma bilgilerle hareket ediyorlar. Bu sebeple yönlendirmeyi bizim yapmamız gerekiyor. Geçen sene 400 bin çiftçiye bilgilendirme yaptık. Bu sene 1 milyon çiftçiye ulaşmayı hedefliyoruz.
AR-GE çalışmalarınız hakkında bilgi verebilir misiniz?
Hindistan’daki şirket merkezimizde sulamanın dışında sürdürülebilir bir dünya için, doku kültürü, organik gübre, bio –gaz çalışmaları ile beraber solar panel çalışmalarımız bulunuyor. Jaın Dünyanın en büyük laboratuvarından birini kurarak, ar-ge’ye verdiği önemi gösteriyor. İsrail’de yapılan çalışmalar daha çok yağmurlama sulama üzerine. Buradaki çalışmalar ürünün kalitesinin arttırılmasının yanında yeni teknolojik özellikler eklemeyi hedefleniyor. Son yapılan çalışmalarda sulamadaki homojeni oranı yüzde 98’lere kadar çıkarıldı. Sulamanın eşit dağılımı bitki bakımdan önemlidir. Arge çalışmaları sonuncunda elde edilen tecrübeleri çiftçilerimiz ile paylaşıyoruz. Jain son olarak solar enerji üzerinde çalışıyor. Tarımda kullanılan enerji miktarını azaltarak, sürdürülebilir tarıma katkı sağlamayı amaçlıyor. Maalesef Türkiye’de hala yüzde 70 oranında salma sulama kullanılıyor.
Son kullanıcıların dikkat ettikleri hususlar nelerdir? Satın almadaki belirleyici faktörlerden bahseder misiniz? Jain Markası hangi alanlarda öne çıkıyor?
Çiftçi ürünün ucuz olmasına dikkat ediyor. Modern sulamayı bilmeyen çiftçi ekonomik olan ürünü tercih ediyor. Sektörde 25 firma mevcut fakat geneli merdiven altı üreticiler. Her hangi bir ar-ge sonucunda ürün geliştirilmiyor. Bunlar, piyasada bulunan örneklerin kopyalanması sonucunda taklit yapılan ürünler. Çiftçi dış görünüşe bakarak aynı ürünün taklidini ucuza alıyor, fakat aynı performansı alamayınca şikâyet ediyor. Jain markası ticari kaygı gütmeden yaptığı çalışmalarda kalite, verimlilik ve performansı bir araya topluyor. Jain markası kalitesi ile çiftçilere verdiği teknik hizmet ile ön plana çıkıyor.
Modern tarımın ekonomiye etkisinden bahseder misiniz?
Tarımda kullanılan 30 milyar metre küpün yüzde 50’si yani 15 milyar metreküpü yer altı sularından elde edilmektedir. 1 metreküp suyun 150 m derinlikten toprak yüzüne çıkarılmasında1 kw elektrik enerjisi harcanıyor. 15X1=15 milyar kw. Elektrik fiyatı 0,2 dolardır. 0,2X15=3 milyar dolar. Bunun yüzde 50’si tasarruf edilirse 1,5 milyar dolar tasarruf sağlanır. Yılda kullanılan gübre 6 milyon tondur. Bunun parasal miktarı 4,5 milyar dolar civarındadır. Yüzde 50 tasarruf edilirse 2,25 milyar dolar, Enerji+Gübre tasarrufu= 3,75 milyar dolardır. Bunun dışında Tarımsal GSMH 50 milyar dolardır. 50 milyar doların yüzde 60’ı bitkisel, yüzde 40’ı hayvansal üretimden gelmektedir. Bitkisel üretim de yüzde 50 verim artışı 15 milyar dolardır.
Sulama sistemleri sektöründe yapılmasını gerektiğini düşündüğünüz neler var? Sektörün geleceği ile ilgili neler düşünüyorsunuz?
Ticari kaygıları bir yana bırakarak daha çok çiftçi bilgilendirmesi yapılması gerekiyor. Biz Türkiye’de bu tür projelere açığız. Elimizden geldiği kadar çiftçilerin modern tarıma geçmeleri konularında bilgilendirme yapıyoruz. Modern tarıma geçişle birlikte Türkiye ekonomisine katkıda bulunacağımızı biliyoruz. Sulama sektörü hızla büyüyor. Bununla birlikte merdiven altı üreticiler kalitesiz ürünleri ucuz fiyata çiftçiye ulaştırıyor. Bu noktada çiftçi mağdur oluyor. İşin denetiminin yapılması ve verilen eğitimlerin arttırılması gerekiyor.
Toparlamak gerekirse son olarak eklemek istedikleriniz nelerdir?
Türkiye’de yapılan tarım artık Avrupa ve ABD’deki gibi yönlendirilmesi gerekiyor. Bizim tarımda herhangi bir yönlendirme yok. Ne kadar ihtiyacımız var veya nerede ne ekilir konusunda net bilgi yok. Bu kontrol altına alınırsa, çiftçilerin daha çok kazançlar sağlayacağına inanıyorum. Çiftçilerin mağdur olduğunu düşünüyorum. Ürettikleri ürünü çok ucuza satarken aracılar daha çok kazanıyor. Yurtdışındaki sistemlerde satış işlemleri kooperatifler üzerinden ilerliyor. Tek bir noktadan yapılan satışlarda çiftçi hiçbir şekilde zarar etmiyor. Malını satmak için dolaşmasına gerek kalmıyor. Ürünlerini önceden satmış oluyor. Bu çiftçilerin hepsi modern tarıma geçmiş ve çıkacak ürünü çok küçük sapmalarla tahmin edebiliyor. Türkiye’deki çiftçilerinde bu sisteme geçmesi gerekiyor.
